Parviz Saeedi , Assistant Professor , Azad University , Ali Abad katool branch
Dr.parvizsaeedi@yahoo.com
Ali Koohsarean , MA governmental management (finance)
Azad University , Ali Abad katool branch
Koohsarean@yahoo.com
بزرگ‌ترین دشمن رایانه گرما است زیرا باعث می‌شود چیپ‌ها و دیگر اجزای داخلی رایانه گرم شوند و به این ترتیب از کارایی رایانه می‌کاهد. از مهم‌ترین اشکالات رایانه‌های امروزی این است که زمان کار با آنها آنچنان گرمایی از خود تولید می‌کنند که باعث می‌شود دمای داخل کیس نیز به سرعت افزایش پیدا کند و گرمای بیش از حد باعث تخلیة بار الکتریسیته ساکن بر اجزاء رایانه همانندIC ها و CPU شود و نیز ایجاد نوسانات ولتاژ، اکسید شدن، از بین رفتن حرارت پیکسل‌ها در اثر حرارت بالا از دیگر مواردی هستند که بر کاهش کارایی کامپیوتر اثر می‌گذارند.
نخستین چیزی که باید در این هنگام مورد بررسی قرار بگیرد این است که از جریان هوا در اطراف رایانه خود مطمئن شوید. اگر رایانه خود را در یک محفظه قرار می‌دهید. حتماً در پشت آن یک سوراخ دایره‌ای برای جریان هوا باز کنید. به طوری که این سوراخ مسیر هوای فن رایانه شما را باز نگه دارد. تا هوای خنک بتواند از داخل کیس رایانه شما بگذرد.
برای دفع گرما راه‌های زیادی وجود دارد که مهم‌ترین آنها هدایت گرما، تشعشع و جابه جایی است و در رایانه‌ها میتوان از روش‌های جابه جایی و هدایت کمک گرفت تا بتوان حرارت به وجود آمده را کم کرد. این کار با استفاده از خنک کننده‌هایی که در درون رایانه‌ها قرار دارد صورت می‌گیرد. یکی از این خنک کننده‌ها که به طور معمول همراه پردازنده‌های سوکت AM2 عرضه می‌شود، «هیت سینک و فن» است. این وسیله همیشه با پردازنده در تماس است و گرمای حاصل از عملکرد هسته‌های پردازشی را به طور مستقیم دریافت می‌کند. تا وقتی که دمای هیت سینک از دمای پردازنده بالاتر نرود، گرما از جهت پردازنده به سمت هیت سینک انتقال پیدا می‌کند. با انتقال گرما از پردازنده به هیت سینک، دمای پردازنده کاهش پیدا خواهد کرد. اما هنگامی که هیت سینک و پردازنده با هم هم دما شوند، انتقال گرما بین آن دو متوقف می‌شود و در این زمان می‌بایستی دمای هیت‌سینک را پایین بیاوریم. به همین منظور است که فن روی هیت سینگ قرار می‌گیرد و با به جریان انداختن هوا بر روی هیت سینک باعث انتقال گرما می‌شود.
در صورتی که فاصله‌ها و حفره‌های میان هیت سینک و پردازنده توسط خمیر حرارتی(Thermal paste) پر شود، انتقال گرما بسیار بهتر و مؤثرتر صورت خواهد گرفت.
یگانه مشکلی که در استفاده از هیت سینک و فن دیده می‌شود یکی این است که این دو وسیله نمی‌توانند دمای پردازنده را به پایین‌تر از دمای پردازنده یا حتی پایین‌تر از دمای محیط و کیس برسانند، و دیگر این که فنی که روی هیت سینک قرار دارد اگر از نوع نامرغوب باشد مستعد ایجاد سرو صدا در هنگام کار کردن است. در مقابل این معایب، خنک کننده‌های هیت سینک و فن خیلی راحت و بدون مشکل قابل نصب هستند و قیمت بسیار مناسب تری نسبت به دیگر پردازنده‌ها دارند.
غیر از هیت سینک و فن خنک کننده‌های دیگری نیز در بازار عرضه می‌شوند که از جملة آنها میتوان به خنک کننده‌های پلتیر (peltier)، تغییر فازی و ابی اشاره کرد.
در خنک کننده‌های پلتیر دو نوع فلز به کار رفته است که هنگام تماس با هم جریان الکتریکی میان آنها برقرار می‌شود. این خنک‌کننده از دو سطح گرم و سرد تشکیل شده است که سطح سرد روی پردازنده قرار می‌گیرد و دمای آن را پایین می‌آورد. گرمای پردازنده از سرد سطح خنک‌کننده به سطح گرم انتقال پیدا می‌کند و پس از آن به هوای اطراف منتقل می‌شود.
از معایب این خنک کننده‌ها این است که دمای کیس را بالا می‌برند زیرا سطح گرم آن گرمای بسیار زیادی را به هوای اطراف می‌دهد. خنک کننده‌های تغییر فازی که در مادربوردها به فراوانی دیده می‌شود. اساس کار این نوع خنک کننده‌ها سیالی است که در یک سیکل بسته همانند یک سری لوله بسته جریان پیدا می‌کند و گرمای حاصل در پردازنده‌ها را با خود حمل می‌کند و به محیط خارج می‌فرستد و این عمل به طور مرتب تکرار می‌شود.
خنک کننده‌های آبی نیز که یکی دیگر از خنک‌کننده‌های رایانه بشمار می‌روند و همان طور که از نامش مشخص است، از سیالاتی نظیر آب و نیز اتیلن گلیکول، پروپیلن گلیکول یا ترکیبی از آنها تشکیل شده است. این خنک‌کننده هم مانند خنک‌کننده فازی، با جریان یافتن سیال، گرما از پردازنده به محیط فرستاده می‌شود. خنک‌کننده آبی بدون استفاده از فن نیز به راحتی گرما را انتقال می‌دهد. این وسیله به راحتی می‌تواند دمای پردازنده را به زیر 35 تا 40 درجه سانتی گراد برساند.
غیر از ابزارهایی که نام بردیم برای این که رایانه خود را در برابر گرمای زیاد محافظت کنید راه‌های سادة دیگری نیز وجود دارند که با توجه به آنها میتوان دمای به وجود آمده را پایین آورد. نخست این که اگر رایانه را در داخل محفظه‌ای قرار می‌دهید، حداقل تا فضای 10 سانتی متری پشت کیس نباید هیچ مانعی وجود داشته باشد تا جریان هوا برقرار شود.
مطمئن شوید بالا و پشت مانیتور شما از گرد و خاک پاک شده است. کتاب‌ها، ورق‌های کاغذ، جعبه‌ها و سایر اشیاء را روی مانیتور خود قرار ندهید.
همیشه به شکاف‌های بالای مانیتور توجه کافی داشته باشید تا گرمای اضافی به راحتی دفع شود. اگر این گرما دفع نشود گرمای اضافی به قطعات الکترونیک مانیتور سرایت می کند که نتیجه آن بهم ریختگی رنگ، لرزش تصویر و مشکلات دیگری را برای مانیتور است.
کار بعدی که می‌توانید انجام دهید پاک کردن گرد و غبار از سطوح داخلی رایانه است. این کار را حداقل دو بار در سال انجام دهید و هر دو سال یک بار این کار را برای مانیتور انجام دهید. وجود گرد و غبار چیپ‌های رایانه را داغ نگه می‌دارند و هر چه گرد و خاک بیشتری روی آنها نشسته باشد، بیشتر داغ می‌شوند. راحت‌ترین راه برای نظافت داخل رایانه استفاده از یک جاروبرقی خانگی است. بعد از این که با یک مکنده مانند جاروبرقی آن را تمیز کردید، می‌توانید از هوای فشرده (با فشار کم طوری که به قطعات رایانه صدمه وارد نشود) برای بیرون راندن گرد و غبار باقی مانده استفاده کنید. مطمئن شوید که پره‌های فن‌های خنک کننده را کاملاً تمیز کرده اید. فن منبع تغذیه برق و CPU و کیس را تمیز کنید. برای نظافت کیبرد هم از هوای فشرده استفاده کنید و توجه داشته باشید که هیچ گاه برای نظافت کیبورد از مایعات استفاده نکنید و از یک کاور برای پوشاندن کیبورد در زمان بی کاری کیبرد استفاده کنید. با همین روش ساده سالها به عمر کیبورد خود اضافه می‌کنید.
در مورد‌هارد دیسک، اول از همه توجه داشته باشید که‌هارد دیسک به گونه‌ای طراحی شده است که به صورت افقی نصب شود بنابراین نمی‌توانید‌هارد دیسک را به پهلو نصب کنید و از آن انتظار کار بیش از دو سال را داشته باشید. 90 درصد‌هارد دیسک‌ها که به پهلو در کیس نصب می‌شوند بعد از دو سال مشکل پیدا می‌کنند و احتیاج به تعویض دارند. این شیوه نصب باعث فشار وارد شدن به قسمت کوچکی از بیرینگ‌های‌هارد می‌شود و این بیرینگ‌ها خراب می‌شوند. ولی با نصب افقی‌هارد وزن هارد به طور یکنواخت در کل سطح بیرینگ تقسیم می‌شود بنابراین بیرینگ‌هارد دچار خرابی پیش از موعد نمی‌شود.
معمولاً هارد دیسک‌هایی که روی قطعاتی که تولید گرما می‌کنند قرار می‌گیرند یا بین قطعات دیگر ساندویچ شده‌اند و برای تبادل حرارت و جریان هوا فضای کافی وجود ندارد زودتر دچار مشکل می‌شوند. به خاطر داشته باشید که‌هارد درایو شما دارای یک موتور و قطعات متحرک است. هر چه تهویه هوا در اطراف آن بیشتر باشد راحت‌تر گرمای اضافی را دفع می‌کند و عمر آن بیشتر خواهد بود. در ضمن‌هارد نسبت به لرزش و تکان‌های شدید به خصوص در حال کار حساس است پس مراقب‌هارد دیسک خود باشید و رایانه خود را روی میزی قرار دهید که محکم و ثابت است. به رایانه خود اجازه بدهید نفس بکشد و آن را تمیز نگه دارید تا در سال‌های بعد هم در خدمت شما باشد.
باران که می‌بارد، درختان شادابند و غنچه‌ها شادان و کبوترها می‌خوانند و رودساران غلغل می‌کنند و علف‌های دشت به ناز می‌خندند و هوا لطیف می‌شود و آدم‌ها ملایم و مهربان.
اما باران که نمی‌بارد، دشت‌ها سله می‌بندد و برگ‌های درختان بیچاره، تشنه و مخمور و آویزان می‌شوند و رودها، خشک و خشن و رفتار آدمیان هم انگار آسیب می‌بیند. رانندگی زمخت در هُرم خیابان‌های بی‌دلیل شلوغ این شب‌های تهران، دست‌کم خشکی هوا را به یاد می‌آورد. تو گویی آدم‌هایی بُهت زده و بی‌لبخند، از برهوتی غریب می‌گریزند...
آب، اما معجزات دیگری هم دارد. آنجا که آب بیشتر است انگار مردمانش مهربان‌تر و سخی‌ترند. نوازش شُرّه آب از شکاف صخره یا دل جنگل، انگار نمی‌گذارد آدم‌ها در شهر حرکات تند و هندسی کنند، نمی‌دانم چرا، اما به غریزه دیده‌ام که جایی که آب هست، علاوه بر آبادانی، مهربانی هم بیشتر است. شاید اگر صحرای یمن هم آب داشت اینقدر خشونت نمی‌دید و اگر در جنوب افغانستان و شمال پاکستان بیش از این آب بود به جای القاعده نهضت سبز بنا می‌شد و به جای صفیر گلوله، آواز پرندگان به گوش می‌نشست...
آب که نباشد آبادانی که نیست، هیچ، حتی زردآلو هم نیست! انگور هم نیست. اما زردآلو در شیلی هست و از آنجا می‌آید و انگور از مصر تا کمبودی نباشد و ذائقه‌ها مزه آنها را فراموش نکند، به نظر درستش هم همین است! خریدن محصول آماده از کشف آب و مهار آب و نگهداری آب و هدر ندادن آب، خیلی آسان‌تر است، به‌ویژه اگر پول هم داشته باشید که واقعاً آسان‌تر است!
اما آب معجزات دیگری هم دارد. هنوز در عالم هیچ وسیله دیگری اختراع نشده که بتواند 200 هزار تن محصول را یکجا برای شما از آن‌سوی عالم بیاورد جز کشتی و این معجزه آب است که اقیانوس‌هایی از آن به گونه‌ای خلق شده‌اند که همه‌شان بپیوندند به دریایی که درست زیر پای ماست و ماست را هم عنقریب برایمان می‌آورند با کشتی‌هایی که روی همین آب‌ها راه می‌روند... و می‌رسند زیرپای ما و در نوبت تخلیه بار قرار می‌گیرند. سالها پیش، یک وزیر کنار رفته گفته بود که چون انبار و کامیون به میزان لازم نبود بار را در کشتی‌ها نگه می‌داشتیم و هزینه دموراژ (پول معطلی کشتی) می‌دادیم و اینسان به نوعی انبارداری بسیار پرهزینه روی آب رو آورده بودیم! انبارداری روی آب هم از دیگر شگفتی‌های این ماده طبیعی است.
دنیای آینده، دنیای کم‌آبی است و می‌گویند جنگ‌ها بر سر آب می شود. اما، آن آب شرب است وگرنه دنیای آینده دنیای آب است چون آب منشاء انرژی است. آب را می‌گیرند و تجزیه می‌کنند به 2 مولکول هیدروژن و یک مولکول اکسیژن. این هیدروژن است که قرار است سوخت باشد و در خودرو و قطار و هواپیما و غیره بسوزد و حاصلش هم پس از سوخته شدن (ترکیب با اکسیژن) دوباره آب می‌شود. از آب به آب! نه که این برنامه مربوط به آینده دور باشد، هزاران دستگاه خودرو بزرگ و کوچک هیدروژنی الان در دنیا راه می‌رود و هواپیما و قطار و حتی نیروگاه برق هیدروژنی هم به صورت نمونه ساخته شده است... و چه بسا آنها نمی‌دانند که روی آب هم می‌شود انبارداری کرد.
آب همانطور که منشاء طراوت و پاکی و زندگی است، مظهر سادگی هم هست و این یکی دیگر از معجزات آب است. برای همین هم هست که در افواه و ضرب‌المثل های عامیانه روزی هزار دفعه می‌گوییم و می‌شنویم جمله «مثل آب خوردن» را. مثلاً مثل آب خوردن میتوان آب کشاورزی را که 90 درصد مصارف را تشکیل می‌دهد به امان خدا رها کرد تا چند برابر استاندارد پرت و دورریز داشته باشد و مرتب به جامعه شهری که 3 درصد آب کشور را مصرف می‌کند فشار آورد که آب کم‌مصرف کنید که تعرفه‌ها را گران می‌کنیم! مثل آب خوردن میتوان آلودگی آب تهران را انکار کرد و آن را شوی رسانه‌ای نامید. مثل آب خوردن میتوان حرف‌های بزرگ زد و وعده‌های بلند بالا داد. مثل آب خوردن میتوان گذشتگان را انکار و حتی محکوم کرد و مبداء تاریخ را جلو آورد. مثل آب خوردن میتوان تجربه‌های بشری را پوچ خواند. مثل آب خوردن میتوان تصمیمات مبتنی بر مطالعات و محاسبات کارشناسی را مسخره کرد و خلاف آن عمل کرد. مثل آب میتوان 40 درصد جمعیت تهران را از شهر بیرون کرد. مثل آب میتوان مملکت را 2 روز دیگر هم تعطیل کرد. مثل آب میتوان مسکن ساخت و تورم را پایین آورد و اشتغال ایجاد کرد و رفاه آورد و فرهنگ ساخت و اعتیاد را نابودکرد و تمدن آفرید و گذشتگان را محکوم کرد و آینده را نهیب زد و خلاف طریق معروف و عادت مألوف عمل کرد و خیانت همگان را کشف و توطئه همگان را برملا کرد...
مثل آب میتوان در تولید گندم خودکفا شد و دوباره 5 میلیون تن گندم وارد کرد. مثل آب میتوان استادان برجسته دانشگاه را بازنشسته کرد. مثل آب میتوان سیاست کنترل جمعیت را معکوس کرد. مثل آب میتوان نخبگان را پَر داد. مثل آب میتوان 20 میلیارد دلار کالا از چین آورد. مثل آب میتوان کامیون بی‌ترمز وارد کرد ... و مثل آب میتوان تکذیب کرد. شگفتا که ترکیب این دو عنصر ساده ـ اکسیژن و هیدروژن ـ چه معجزاتی دارد.