نقش بازی در آموزش زبان انگلیسی

تجربه نشان داده است بازیهای درسی یکی از موثرترین شیوه های کمک آموزشی است و نیاز به وسایل و ابزار کار چندانی ندارد . هر معلمی می تواند به سلیقه خود با انتخاب یکی از بازیها در کلاس از آن استفاده کند استفاده از بازیهای گوناگون ضمن ایجاد انگیزه لازم در دانش آموز تدریس را ساده تر خواهد کرد با طرح بازی بصورت تمرینهای مفید و سرگرم کننده می توان به آنچه یاد داده شده قوت بخشید .

هر یک از بازیهای پیشنهادی زیر برای افزایش مهارت خاصی است :

 1 ـ بازیهای عددی                    Number Games

2 ـ بازی های هجائی                  Spelling  Games

3 ـ بازیهای تلفظی                      pronunciation Games

4 ـ بازیهای لغوی                       Vocabulary Games

5 ـ بازیهای قافیه ای                    Rhyming Games

6 ـ بازیهای ساختاری                  Structure Practice Games

نحوه اجرای هر بازی در ابتدا توضیح داده می شود ضمنا لازم به توضیح است که کلیه مطالبی که با علامت * مشخص شده است نقطه نظرات نگارنده می باشد .

شکل1

هدف از طرح این بازی آشنایی دانش آموزان با اعداد است و بیشتر دانش آموزان سال اول راهنمایی می توانند آنرا انجام دهند . این بازی انواع و اقسام مختلف دارد در اینجا ساده ترین شکل آن معرفی می شود .

بازی بطور شفاهی است و با هر تعداد دانش آموز می توان اجرا شود و محدودیتی از نظر تعداد شرکت کنندگان ندارد .

اولین شاگرد از راست به چپ و یا بالعکس بازی را شروع می کند ( با توجه به قرار گرفتن صندلی دانش آموزان ) قبل از شروع بازی مثلا توافق می شود که عدد 4 را از سری اعداد حذف کنند سپس به نوبت شروع به شمارش می نمایند هیچ بازیکنی نباید عدد 4 یا مضارب آن را بگوید بلکه به جای آن بگوید Buzz مثلا :

 1 , 2 , 3 Buzz , 5 , 6 , 7 Buzz 10 , 11 Buzz

حال می توان بازی را کمی مشکل تر کنید بدین صورت که بجای یک عدد دو عدد و مضارب نها گفته نشود شاگردان بجای عدد اول Buzz و بجای عدد دوم Fizz خواهند گفت .

هر دانس آموزی که به جای Buzz و یا Fizz عدد را گفت از دور بازی خارج و بازی از نو شروع می شود زمان تعیین شده برای این بازی حدودا در 5 دقیقه آخر کلاس در نظر گرفته شده است .

شکل2

هدف از طرح این بازی و بازیهای مشابه صحیح نوشتن املا کلمه است که در اینجا چند نمونه معرفی می شود .

الف ـ Spelling Guess

این بازی برای دانش آموزان مقطع راهنمایی در نظر گرفته شده است .

تعداد دانش آموزان شرکت کننده حداکثر 20 نفر در دو گروه 10 نفری می باشد و نحوه اجرای آن کتبی است .همانطور که قبلا ذکر گردید دو تیم انتخاب می کنیم بطوریکه اعضای شرکت کننده هر تیم بیشتر از ده نفر نباشد یکی از تیمها کلمه ای را انتخاب می کند و به تعداد حروف آن کلمه خط تیره روی تخته سیاه می کشد مثلا اگر کلمه موردنظر dialogue باشد بازیکن تیمی که کلمه را انتخاب کرده است روی تخته سیاه 8 خط تیره می کشد بازی وقتی شروع می شود که از جانب تیم مقابل یک حرف حدس زده شود فرض کنید که اولین بازیکن حرف P را حدس بزند ولی چون حرف P در بین حروف کلمه موردنظر نیست از بازی خارج و

A

نفر بعد از همان تیم بازی را ادامه می دهد و این بار بازیکن حرف A را می گوید بنابراین حرف مذکور مطالبق نمونه در جای خود قرار می گیرد ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ  این بازیکن تا زمانی که حروف صحیح را حدس می زند به بازی ادامه می دهد این بازی آنقدر ادامه می یابد تا یکی از ده بازیکن بتواند کلمه موردنظر را حدس بزند اگر کلمه بوسیله بازیکنان تیم در زمان محدود و مشخص حدس زده شود اعضای تیم یک امتیاز می گیرند ( قبل از شروع بازی معلم باید کلمه را خود بداند تا بتواند بر کلاس مسلط و کارگروهی دانش آموزان را کنترل نماید )

ب ـ Living Words

این بازی برای دانش آموزان سال آخر دبیرستان و همچنین دانش آموزان سوم راهنمایی قابل اعمال است چنانچه بازی بصورت کتبی انجام گیرد همه شاگردان می توانند در آن شرکت نمایند و اگر بصورت شفاهی باشد بازی باید با حداکثر 18 نفر که بدو گروه 9 نفره تقسیم می شود انجام شود .

ـ با توجه به تعداد شرکت کنندگان در این بازی معلم از قبل حروفی را در دو سری آماده کرده انتخاب این حروف باید آنچنان باشد که شاگردان بتوانند با جابجایی آنها کلماتی را که خوانده اند بسازند .

فرض کنید 18 نفر از میان شاگردان انتخاب شوند آنها را به دو دسته 9 نفری تقسیم کنید و حروف A , E , H , M , N , O , R , S , T را که قبلا روی کارتها در دو سری آماده نموده اید بین آنها توزیع کنید هر یک از افراد گروه یک کارت خواهد داشت آنگاه از آنها بخواهید که هر چند کلمه ای را که می توانند در مدت زمانی حدود 5 دقیقه بسازند بعنوان مثال از حروف بالا کلماتی مانند :

Rest , man , those , more , north , heart

Shone , steam , shot , near , share

ساخته می شود حال اگر تعداد بازیکنان 16 نفر باشد شما می تواند از 8 حرف E , R , D , G , F , O , T , L استفاده نمائید و کلمات زیر را بسازید .

Dog , dot , gat , red , fed , frog , tore , told , lot , leg , left , lord , fog , for , gold

اگر بازی بصورت کتبی انجام شود باید ابتدا دانش آموزان را به گروههای مختلف تقسیم کرد سپس حروف را روی تخته سیاه نوشت و از آنها خواست که هر چند کلمه را که می توانند بنویسیند .

ج ـ Gross Words

این بازی برای دانش آموزان سالهای اول تا چهارم دبیرستان در نظر گرفته شده است تعداد شرکت کننده در این بازی بین 3 تا9 نفر بوده و نحوه اجرای بازی کتبی است .

ـ شرکت کنندگان باید هر یک جدولی جداگانه روی کاغذ بکشند که تعداد خانه های آن یکی از مضارب تعداد شرکت کنندگان باشد مثلا اگر 6 نفر در این بازی شرکت می کنند تعداد خانه های جدول باید یکی از اعداد 24 ، 30 ، 36 ،42 باشد حال یکی از بازیکنان یکی از حروف الفباء را انتخاب می کند سپس بازیکنان آن حرف را در یکی از خانه های جدولشان ( به میل خود ) می نویسند و هر یک به نوبت یک حرف را خواهند گفت و این کار تا تکمیل کلیه مربعها ادامه می یابد بازیکنان باید بتوانند از ترکیب حروف داخل مربعها در مدت محدود کلمه بیشتر سازند و . جمع امتیاز هر بازیکن مجموع حروف کلماتی است که ساخته شده است البته ترتیب قرار گرفتن حروف اختیاری بوده و ترتیب شروع کلمات می تواند از چپ به راست ، از راست به چپ ، از بالا به پایین ، از پایین به بالا و یا بصورت مورب باشد مثال زیر نمونه ای از فرم کلی بازیست .

E	G	D	I	R	B
R	L	R	A	A	A
E	D	I	V	I	D
H	L	V	M	D	G
T	E	E	H	S	E

جدول زیر بر اساس لغات دبیرستان طرح گردیده است .

E	L	B	E	E	F
K	X	O	X	B	G
P	M	A	R	I	A
U	C	T	C	R	P
T	T	N	E	T	E

مثال 2 * کلمات جدول زیر را پیدا کنید .

شکل3

هدف از طرح این نوع بازیها ایجاد مهارت در بکار بردن واژه ها می باشد .

الف ـ fellowship

این بازی نیز برای دانش آموزانی طرح گردیده است که تقریبا احاطه به کاربرد لغات داشته باشند دانش آموزان سال سوم و چهارم دبیرستان می توانند این بازی را انجام دهند تعداد شرکت کننده در این بازی هر تعدادی می تواند باشد و نحوه اجرای آن کتبی است .

ابتدا از بازیکنان بخواهید جدولی مطابق شکل زیر رسم نمائید بطوریکه پنج خانه افقی و چهار خانه عمودی داشته باشد سپس یک کلمه پنج حرفی مثل TABLE یا هر کلمه دیگری را با تفکیک حروف در بالای جدول طوری بنویسند که هر حرف آن بالای ستونهای عمودی باشد در سمت چپ جدول قبل از ستونهای افقی کلماتی را که موردنظر است مانند : Noun , Adjective , Adverb , Verb

بنویسند موضوع بازی چنین است که بازیکنان باید در مدت زمانی محدود هر مربع را با کلمه ای پر کنند که حرف اولش با حرف بالای ستون عمودی یکسان باشد برای مثال دانش آموز با انتخاب خود کلمه limit را در خانه چهارم ردیف اول مقابل اسم نوشته و یا Luckily را در خانه 19 مقابل ستونی می نویسند که قید باشد در پایان هر کدام از کلماتی که در خانه مربوط به خود صحیح بکار رفته باشد امتیاز دارد .

E	L	B	A	T
Event	Limit	business	Answer	Teacher	Noun
Erase	Leave	Begin	Arrive	Think	Verbs
Equal	Lazy	Busy	Angry	Tender	Adjective
Evenly	Luckily	Beautifully	Anxiously	Thoroughly	adverbs

ب ـ Building Words

برای دانش آموزان سالهای سوم راهنمایی و همچنین اول یا دوم دبیرستان در نظر گرفته شده است در انتخاب دانش آموزان محدودیتی وجود ندارد و همه می توانند به نوبت در این بازی شرکت کنند و نحوه اجرای بازی کتبی است .

حدود 20 کلمه را انتخاب کنید و سه حرف آخر آنها را روی تخته سیاه بنویسید مثلا :

Ted , ent , ket , her , ned , dow, sty , ure , ich ,ute , ase , ind , tch , ter , ons , ive , ics

به دانش آموزان وقت کافی برای کامل کردن این کلمات بدهید هر دانش آموزی که بتواند لغات بیشتری را بسازد برنده خواهد بود یادآوری می شود  که لغات را باید بر اساس آموخته های دانش آموز تنظیم کرد .

ج ـ Put them together

این بازی برای دانش آموزان سال آخر دبیرستان در نظر گرفته شده است و تعداد شرکت کننده در این بازی هر چند نفر می تواند باشد نحوه اجرای بازی کتبی است .

معلم کلماتی را که دارای حروف بیشتریست انتخاب می کند هر کلمه را به دو یا سه قسمت تقسیم نموده و حروف بعضی از قسمتها را نیز در هم می ریزد و آنگاه مجموعه آن حروف را به شاگردان می دهد سپس با درنظر گرفتن زمان معینی از آنها می خواهد کلمه را مرتب نمایند برای مثال کلمه atmosphere را بدین صورت ( hop , seer , and , mat و کلمه determine را به صورت ( tree , me , and , din ) انتخاب و طرح می نماید لازم به تذکر است که معلم می تواند از بین کلماتی که دانش آموزان در طی دوره های مختلف آموخته اند لغت را انتخاب نماید هر دانش آموزی که بتواند در زمان معین لغت مذکور را مرتب کند امتیاز دریافت می نماید .

Structure – practice Games

هدف از طرح اینگونه بازیها که ذیلا یک نمونه آن ارائه می شود ایجاد کسب مهارت لازم برای بیان ساختارهای صحیح جملات است .

Who Am I or what am I ?

اجرای بازی بصورت شفاهی است این بازی بر جملات سوالی تاکید دارد و نحوه اجرای آن چنین است ابتدا یک نفر از شاگردان انتخاب می شود و از کلاس خارج می گردد آنگاه شاگردان به اتفاق معلم شخص یا شی را در نظر می گیرد سپس از بازیکنان خواسته می شود که به داخل کلاس بازگردد در اینجا بازیکن در جملات سوالی خود تا زمانیکه شخص یا شی مشخص نشده است از ضمیر It استفاده می کند و آنگاه سوالات خود را آغاز می کند سوالات باید بدون استفاده از کلمات پرسشی طرح شود که جواب آن Yes یا No باشد .

اگر بازیکن با طرح چند سوال بتواند شی یا شخص موردنظر را پیدا کند امتیاز می گیرد .

شکل 4

این بازی که برای کسب مهارت در شناخت صدای حرف یا حروف یک کلمه و کلمات مشابه آن است می تواند کمک بزرگی در امر آموزش باشد معلم باید از قبل تعدادی از کلمات را بمیل خود انتخاب نموده و آنها را در یک ستون زیر هم بنویسید آنگاه زیر حرف موردنظر خط بکشد .

در مقابل هر کلمه چهار کلمه دیگر هم نوشته که از میان این چهار کلمه حرف یا حروف یکی می تواند هم صدای حرف یا حروف کلمه داده شده باشد و دانش آموزان باید آن کلمه را پیدا کنند .

در اینجا شما 4  کلمه در سمت چپ دارید که زیر بعضی از حروف یا یک حرف آن خط کشیده شده است حرف یا حروف کدام یک از کلمات روبرو هم صدا با حرف یا حروف کلمه داده شده است ؟

1 ) try  :   winter – kind – fifty – play

2) his :     sister – this – zoo – soon

3) little :    machine – line – will – time

4) cold : so – today – bottle – other

شکل5

این بازی نیز انواع مختلف دارد و دبیران محترم می توانند با توجه به نمونه ارائه شده به ابتکار خود بازیهای مشابهی نیز طرح و در کلاس اجرا نمایند .

Rhymed vocabulary Review

بازی مذکور برای دانش موزان سال آخر دبیرستان در نظر گرفته شده است برای تعداد دانش آموزان شرکت کننده محدودیتی وجود ندارد و همه می توانند در آن شرکت کنند نحوه اجرای بازی می تواند کتبی یا شفاهی باشد .معلم لیستی از لغاتی را که دانش آموزان خوانده اند تهیه کنند و همانطور که هر کلمه را می خواند به نوبت از دانش آموزان بخواهد کلمه ای هم قافیه با آنرا بگویند دانش آموزی که نتواند جواب صحیح بدهد از دور بازی خارج خواهد شد اگر بازی بصورت کتبی انجام شود تمام دانش آموزان می توانند کلمات هم قافیه را روی کاغذ بنویسند و معلم آنها را بررسی کند دانش آموزی که جوابهای صحیح بیشتری داده باشد برنده خواهد بود .

منابع و مآخذ:

1-    Mc Graw – Hill Book Company 330 West 42nd Street New York N.Y .10036 U S A

2-    مجله رشد آموزش زبان ص 8 – نقش بازی در آموزش – شهلا زارعی .

ف