تفریح فعالیتی منطقی و عقلانی در زندگی افراد محسوب می شود و وجود آن در زندگی صنعتی و بی روح جوامع امروزی بسیار ضروری و لازم است. مشترکات این مقوله در مذهب ، پزشکی ، روان شناسی و برخی علوم دیگر باعث شده بسیاری از اندیشمندان در هر زمینه و تخصص تفریح را برای حیات و پویایی جوامع ، مفید و حیاتی تلقی کنند و تقریباَ آن را برای همه افراد جامعه بدون در نظر گرفتن سن و سال ، قومیت ، جنسیت ، ملیت و ... تجویز کنند. به عبارت دیگر از تفریح می توان به عنوان غذای روح و روان یادکرد.
تفریح فعالیتی است که به صورت انفرادی یا گروهی در اوقات فراغت انجام شده و شرکت در آن اختیاری و لذتبخش و دارای جاذبه آنی است و هیچ پاداشی غیر از خود تفریح و لذات ذاتی آن ، شرکتکننده را به آن تشویق نمیکند و خود تفریح و تبعات لذت بخش و نشاط آور آن هستند ، که فرد را برای پرداختن به آن راغب می کنند.گروهی پذیرش اجتماعی آن را مطرح می کنند و معتقدند: تفریح تجربه فراغتی جامعه پسند و ارزشمند است ، که به شرکتکننده در آن رضایتی آنی و درونی می‌دهد. برخی نیز تفریح را با شادی همسنگ دانستهاند: انسان شاد نقاشی می‌کند، آواز میخواند، مجسمههای گلی میسازد، به دعوت بازی جواب مثبت می‌دهد ، شعر می سراید ، گلکاری می کند ، نقاشی می کند و هزاران فعل حرکتی شاد و متنوع دیگر...
تفریح در لغت : تفریح در فرهنگ لغت دهخدا شادمانی و خوشی و شادی نمودن معنی شده است. در غرب کلمه diversion که معادل تفریح می باشد به صورت احساس شادی ، رضایت و لذت ترجمه شده است. در برخی موارد تفریح recreation به معنای حالتی است که فرد را به حالت اول بازگردانده و بازآفرینی می‌کند و به معنای بازگشت به سلامتی نیز به کار رفته اما اکثراً آن را به عنوان شکل خاصی از سرگرمی تلقی میکنند. شاید اگر مفهوم و تفسیر این لغت را در هر زبان دیگری بررسی کنیم همین معانی استخراج شود و این نوعی همه گیری و دربر گیری در بین جوامع دنیا را نشان می دهد.
رایجترین تعریف از تفریح آن است که تفریح شامل سرگرمیهایی است که مردم در اوقات فراغت شان انجام میدهند و می‌تواند فردی یا گروهی باشد و پس از آن یا درحین پرداختن به آن لذت و سرخوشی حاصل می شود.
پس تفریح امری فردی، رضایتبخش، اختیاری و نشاطآور است که گاه توام با بازی و سرگرمی است و با واژه هایی چون اوقات فراغت، استراحت، آرامش ، تمرکز ذهن ، لذت و رضایت قرین است. اما هیچکدام به تنهایی ماهیت آن را آشکار نمیکند.تفریح به نیازهای روانی و درونی انسان پاسخ می‌دهد. تفریح در انسان بیش از اهمیت فیزیکی، اهمیت روانی دارد. مثل تفریح مادران پر مشغله در یک مکان تفریحی و بازی با کودک در هوای آزاد یا کوهنوردی و پیاده روی آقایان در جنگل بعد از یک هفته کار در اداره یا مغازه .اما صرفنظر از هر معنایی ، به نظر میرسد که تفریح چه به صورت فردی و چه جمعی ، برای اجتماع مفید است و راهی برای آسایش و سعادت افراد و گسترش و بسط رضایت خاطر آنها از زندگی است. از این رو از باید نسبت به این مقوله که روی روح و روان افراد تاثیر مستقیم و مثبت دارد برنامه ریزی بیشتری داشته باشیم و فرسودگی های شغلی و غیر شغلی ناشی از کار های اداری و زندگی ماشینی امروز را هر چه بیشتر بکاهیم.
تفریح و اسلام : از آنجایی که دین اسلام دین اعتدال است و مقولات روان شناسی و روان شناختی فراوانی در آن یافت می شود ، به مقوله تفریح نیز در این اسلام به دفعات اشاره شده است. امیر مومنان حضرت علی (ع) می فرماید: مومن را سه وقت است: وقتی که در آن با پروردگار خود به راز و نیاز می پردازد ، وقتی که به حساب نفس خویش می رسد و وقتی که به لذت های حلال و خوش می گذراند. همان طور که می بینیم در این حدیث مدت زمانی که برای تفریح سالم در نظر گرفته شده با وقت عبادت برابر است و این نشان از اهمیت این مقوله در اسلام می باشد.
پیامبر اکرم (ص) نیز فرموده است : به تفریح و بازی بپردازید که من دوست ندارم در در دین شما سخت گیری دیده شود.
اسلام اصولاً به بهره‌مند شدن از زیبایی‌ها، مواهب زندگی و عوامل نشاط آور اهمیت می‌دهد. طبیعی است که در این دنیا خداوند نشاط و شادی را با غم همراه قرار داده است. از سویی تابلویی که قرآن از بهشت ترسیم می‌کند، غیر از شادی و نشاط نیست. باغ‌های زیبای باصفا، پر از انواع میوه‌ها و گل‌ها، بر بستر آن باغ جوی‌های روان، آب‌های زلال روان، بهترین آب‌های آشامیدنی، ، بهترین پذیرایی‌کنندگان، بهترین تخت‌های آرمیدن و آسایش کردن، «فیها ما تشتهیه الا نفس و تلذّ الاعین»(1). آنچه چشمها از دیدنش لذت می‌برد (با کلمه لذّت)، و آنچه دل می‌خواهد (با کلمه اشتها و شهوت) .آیا مذهبی که به مردم با ایمان و درستکار می‌گوید سرانجام پاداش شما در دنیای جاوید چنین زندگانیی است، می‌تواند مذهبی ضد نشاط باشد؟خیر . دین اسلام دین نشاط و آرامش است ولی به عقیده قرآن اصل نشاط و آرامش ( یعنی زندگانی بدون غم وغصه) در جهان دیگر فراهم خواهد شد و این جهان مقدمات و اسباب زندگی اخروی را فراهم می کند.
برخی ورزش ها نظیر شنا ، سوار کاری ، کشتی ، اسب سواری و ... در اسلام توصیه شده است و از صدر اسلام مسلمانان به این ورزش ها می پرداخته اند.بنابراین تفریح نه تنها منافاتی با روح اسلام ندارد بلکه توصیه به آن نیز نشان می دهد پرداختن به این امر از ضروریات و واجبات یک جامعه سلام و پویاست.
تفریح و پزشکی :
محققان معتقدند تفریح‌درمانی به‌عنوان یک مداخله توانبخشی و غیرعضوی می‌تواند بهبود وضعیت روانی بیماران را در پی داشته باشد
تفریح درمانی نوعی درمان است که در آن درمانگر با شرکت دادن بیمار علی الخصوص بیماران روانی در فعالیت های مختلف سرگرم کننده تفریحی، هدف هایی هم چون بهبود وضعیت روانی و رفتاری مددجو و افزایش مهارت های اجتماعی و ارتباطی وی را دنبال می کند.
امروزه پزشکان در تخصص های مختلف معتقدند درمان بسیاری از بیماریها و ناهنجاریها از طرق مختلفی به جز دارو و اعمال جراحی امکان پذیر شده است ویکی از این راه ها ، تفریح درمانی یا به عبارتی برگردندان بیمار به یک آرامش روحی می باشد. در این روش دستاوردهای سودمندی مانند برون ریزی احساسات خصمانه و کاهش هیجان هایی هم چون احساس افسردگی را در پی دارد و بیمار راحت تر با امراض مبارزه می کند.
تفریح و ورزش:
هدف ورزش ایجاد راندمان بهتر در انجام کار عضلانی و تأمین سلامتی هر چه بیشتر بدن می باشد. در اثر ورزش حرکات بدن منظم و هماهنگ شده، خستگی دیرتر ظاهر گشته، عضلات و اندام خوش حالت و ورزیده و همراه با افزایش نیروی عضلات، مقاومت بدن زیادتر می شود. ورزشهای شادی آور علاوه بر فعالیت بدنی، خستگی های روحی و فشارهای عصبی را از بین می برد. هیجانات را کنترل و یک آرام کننده طبیعی و بدون ضرر می باشد. ورزش مرتب باعث طولانی شدن عمر می شود. و به افراد کمک می کند که از زندگی لذت بیشتر ببرند، و احساس ذوق وبهبودی عمومی بنمایند. مزیت بسیار با ارزش دیگر ورزش این است که ورزش بهترین وسیلة پیشگیری در برابر بیماریهای مختلف شناخته شده است.بطور خلاصه تأثیر ورزش بر سلامت جسم و روان را به شرح زیر می توان خلاصه نمود :
ü ازدیاد حجم ریه ها
ü کمک به دفع سموم بدن
ü نظافت پوست و تأمین سلامت آن
ü تنظیم حرارت بدن
ü بهبود گردش خون
ü ازدیاد گلبولهای قرمز و هموگلوبین خون
ü تقویت کار قلب
ü تقلیل خطرات بروز بیماریهای قلب و عروق
ü تسهیل خواب و استراحت در دنبال خستگی جسمی
ü جلوگیری از پر خونی احشاء
ü کمک به هضم و جذب غذا
ü تقویت دستگاه عضلانی ـ عصبی و تنظیم وتعادل آن
ü بهبود سلامت روان
ورزش در پیدا کردن راههای رهایی از ناراحتی ها و در نتیجه کمک به بهبود بهداشت بدنی و روانی نقش مهمی دارد. نوع تفریح برای هر کس بستگی به ذوق و سلیقه وی دارد ولی بهتر است در صورت امکان شامل ورزش و فعالیت های بدنی نیز باشد.چرا که در این صورت علاوه بر دستیابی به مزایای قید شده ، روح و روان نیز از نشاط و شادابی بهره مند می شوند و در نتیجه راندمان کارکرد کلی و عمومی فرد در جامعه بالا می رود. البته منظور از ورزش بازیهای توپی و غیر توپی نیست و هر فعالیتی که باعث تحرک بدن شود مفید است. از گلکاری و باغبانی گرفته ساخت مجسمه و آدم برفی که به هر حال باعث تحرک بدنی و آزاد شدن انرژی می شوند .
نتیجه آن که انواع تفریحات سالم و شادی آور در ایام فراغت، انسان را عادت می دهد تا در رهائی از گرفتاری ها و ناراحتی ها و تقویت بهداشت روحی و روانی خود، نقش تفریح را همواره مد نظر داشته و انرژی خود را در ایام بیکاری، به سوی فعالیت های بیهوده منحرف نسازد و چه بهتر که پرداختن به تفریح با تحرک و فعالیت بدنی همراه باشد تا اصطلاحاَ با یک تیر دو نشان بزنیم.
تفریح در جوامع امروزی :
تفریحات عادی که در اکثر دنیا شایع است و معمولاً عوامل فرهنگی ، قومیتی ، مذهبی و عوامل محیطی و غیر محیطی در آن نقش مستقیم و بازدارنده ندارند ، عبارتند از استفاده از طبیعت ، سیر و سفر ، امور فرهنگی و هنری نظیر مطالعه ، ادبیات و هنر ، ورزش و فعالیت های بدنی و دید و بازدید ( مهمانی ) .
این قبیل تفریحات در اکثر دنیا مرسوم است ولی نحوه ی اجرا بستگی به امکانات مالی خانواده ها و سطح فرهنگ آن کشور یا منطقه ، فصول مختلف سال ، جنسیت افراد ، آموزه های دینی دارد. به عنوان مثال از رود خانه می توان برای ماهیگیری ، شنا ، اسکی روی آب ، قایق سواری و ... استفاده کرد و این بسته به سایر عوامل محیطی ، منطقه ای ، اقتصادی و فرهنگی دارد .ولی فرآیند تفریح در دنیا مورد پذیرش همه اقشار است و کمتر کسی را می توان یافت که در اطرافش رودخانه ای باشد و با اصل تفریح در رود خانه مخالف باشد .
در کنار این تفریحات ، در برخی کشور ها تفریحات دیگری وجود دارد که تقریباً مختص ناحیه یا کشوری خاص می باشد : گاو بازی در خیابان ، پرتاب گوجه به سمت همدیگر ، پرتاب موبایل وصفحه کلید رایانه ، زیر آبی رفتن در گل و لای ، شنا در یخ ، سردادن بالن و بادبادک ،کارناوال های شادی در سطح شهر ، جشنواره های نور افشانی ،پرواز با بالن و کایت ، خلبانی با هواپیماهای کوچک ، نقاشی روی آسفالت ، آتش بازی ، پریدن از روی آتش ( چهار شنبه سوری ) ، بیدار ماندن تا پاسی از شب( شب یلدا ) و ...
در نتیجه تفریح یک فرآیند ذاتی و فراگیر در نزد افراد جوامع گوناگون می باشد که نوع ، نحوه اجرا و شکل آن در ممالک مختلف دنیا متفاوت است وگرنه روح تفریح در همه جا پسندیده و مقبول است. ویژگیها و ساختار مثبتی که تفریح دارد باعث شده تا به به این مقوله به عنوان یکی از نیاز های روانی جامعه نگاه شود و برنامه ریزی های اساسی در توسعه و نهادینه کردن آن در جوامع امروزی صورت گرفته است.
تفریح در نزد جوانان ایرانی :
در کشور عزیر ما ایران ، علی رغم وجود مواهب طبیعی فراوان و بعضاَ منحصر به فرد ، داشتن باریهای بومی و سنتی فراوان و سفارش به تفریح در دین رسمی کشور ، تفریح در نزد جوانان معانی متفاوتی پیدا کرده و به نوعی می توان گفت مزایا و تبعات مثبت ناشی از تفریح- که مورد وثوق همه کارشناسان می باشد - دچار دستخوش و دگرگونی شده است و شبه تفریحات رایج امروزی نه تنها سودی برای جوانان ندارند بلکه برخی از این تفریحات کاذب ، عوارض جسمی ، روحی و روانی جبران ناپذیری برای نسل جوان به همراه آورده اند.
تفریح جوانان و ابعاد آن به اندازه ای مهم بوده که شورایی به نام ستاد ساماندهی امور جوانان برنامه ریزی های گسترده ای برای غنی سازی اوقات فراغت تدارک دیده شده و بودجه های هنگفتی به آن اختصاص داده شده است. در کنار این موضوع، بسیاری از کارشناسان تربیتی و علوم اجتماعی درباره بی اعتنائی به امر اوقات فراغت هشدار داده اند که تفریح جوانان باید بیشتر از گذشته جدی گرفته شود زیرا در شرایط فعلی پدیده جهانی شدن و عصر انتقال اطلاعات ، تحمیل فرهنگ باید و نباید چاره ساز نیست و به عبارتی نوعی سر کشی در پیروی از الگوهای تفریحی از سوی جوانان به وجود می آورد. طغیانگری در پرداختن به تفریحات مساله ای نو و تازه ای نیست. در بیشتر کشورهای جهان، جوانان در برهه ای خاص به تمایلات طغیانگرانه ای رو می آورند که گاه جنبه جرم به خود می گیرد. درایران، کنترل اجتماعی از طریق حضور قانونی نیروهای انتظامی تاحدی مانع از آن شده که تفریح جوانان جنبه فاجعه بار پیدا کند اما نکته نگران کننده ای وجود دارد و آن اینکه نوع شبه تفریحاتی که جوانان در سال های اخیر برای خود انتخاب کرده اند بسیار پیش پا افتاده ، کم لذت ولی در عین حال مخرب و ویران کننده اند و بازیابی روانی و شخصیتی افرادی که به این ناهنجاری های اجتماعی دچار شده اند کاری بس دشوار است. در این بخش به برخی از تفریحات رایج و بررسی اثرات آنها می پردازیم:
شبه تفریحات امروزی:
با گسترش علم و رواج وسایل الکترونیک و همه گیری فن آوری های نوین استفاده از رایانه و موبایل در اکثر نقاط کشور ( شاید هم در جای کشور) رایج شده است و قیمت پائین این وسایل باعث شده تا دسترسی برای همگان امکان پذیر باشد.
استفاده بیش از اندازه و غیر ضروری از وسایل صوتی و ارتباطی نظیر رایانه و تلفن همراه در سال های اخیر توسط جوانان و نوجوان ایرانی آنان را به این باور رسانده که این وسایل فقط و فقط برای تفریح و سرگرمی اختراع شده اند و کاربرد دیگری ندارند. در بسیاری از خانواده ها جهت تکمیل و تجیهز یک رایانه خانگی به طور متوسط از 6 میلیون تا 10 ریال هزینه می شود ولی 90 در صد استفاده از این وسیله به بازی های رایانه های ، تماشای فیلم و گوش دادن به آهنگ و وبگردی و چت ( آنهم به صورت غیر منطقی و طولانی مدت ) اختصاص دارد و کمتر خانواده ای از آن استفاده علمی و منطقی می کنند .
استفاده طولانی مدت از رایانه تبعات جسمی و روانی فراوانی دارد که پرداختن به آنها نیاز به یک مبحث جداگانه دارد و در این مقال نمی گنجد. هر چند همگی کم وبیش با مضرات آن آشنا هستیم. از شایع ترین عوارض استفاده طولانی مدت از رایانه می توان به خشکی چشمها ، احساس درد در ناحیه مچ ، کمر و گردن ، اعتیاد به بازی های اینترنتی و غیر اینترنتی ، بیخوابی ، بر هم خوردن ساعت بیولوژیکی بدن و برخی مشکلات و عوارض روحی و روانی اشاره کرد.
از دیگر شبه تفریحات ناسالم و بعضاَ خطرناک استفاده بیش از اندازه از موبایل به صورت غیر منطقی و غیر ضروری می باشد. ارسال هزاران پیامک بی محتوا و بعضا به لحاظ اخلاقی و اعتقادی خطرناک و همچنین مبادله فیلم های کوتاه و عکس از طریق بلوتوث از دیگر تفریحات نسل جوان ما می باشد . امروزه قیمت پائین گوشی و خط تلفن همراه باعث شده تا تقریباَ اکثر آحاد جامعه بتوانند از این وسیله واقعاَ ضروری بهره مند شوند ولی عدم فرهنگ سازی و هزینه نکردن در مورد استفاده بهینه از آن باعث شده تا جوانان از آن به عنوان یک بازیچه استفاده کنند . رد و بدل کردن کردن عکس ها و فیلم های بعضاَ خانوادگی و برخی فیلم های مستهجن به یک تفریح ناخوشایند و همه گیر تبدیل شده واین تبادلات در مجالس مختلف ، جلسات و همایش ها ، کلاس های درس ، مترو ، سینما ، تئاتر و … عادی شده است.
اس ام اس یا پیامک که می تواند منبعی آسان و ارزان برای انتقال دانش و فرهنگ باشد به وسیله ای مبتذل برای تمسخر برخی قوم ها و نژاد ها ، تخریب برخی شخصیت ها ، دین ستیزی ، سرکار گذاشت دیگران و … تبدیل شده در صورتی که می توان استفاده های مهم تر و منطقی تری از این قابلیت نمود.
ارسال جملات حکیمانه ، حدیث ، امکان ترجمه لغات خارجی ، اعلام ساعات شرعی ، وضعیت آب و هوا و پاسخ به پرسش های علمی ، مذهبی ، سیاسی و عمومی می توانند برخی از قابلیت های این تکنولوژی باشند که همگی دارای هزینه می باشند و باید برای استفاده از آنها علاوه بر هزینه ارسال پیامک ، هزینه های جانبی دیگری هم پرداخت . بنابراین جوانان سعی می کنند به همان رد بدل کردن لطیفه های بی محتوا بپردازند.
البته در این میان رسانه های تصویری داخل و خارج کشور نقش معناداری در این تغییر شکل علایق جوانان داشته و دارند و طی چند سال اخیر و با جدید شدن تکنولوژی سلائق جوانان تغیرات زیادی پیدا کرده اند. ابزارهای سرگرم کننده مثبت و منفی، تغییر شکل داده و علایق جوانان نسبت به برخی سرگرمی ها کاملا تغییر کرده است. دراین میان وضعیت اقتصادی، فرهنگ و میزان رفاه طبقات مختلف جامعه در کیفیت تفریحات نقش بی چون و چرائی داشته است، بطوریکه حتی می توان گفت که سرگرمی جوانان با نسل گذشته تغییرات معنا داری پیدا کرده است.
از دیگر تفریحات رایج در نزد جوانان استعمال دخانیات به ویژه قلیان ( عمدتاَ میوه ای ) می باشد که سن مصرف آن روز به روز در حال کاهش است.
مصرف یک وعده قلیان معادل کشیدن یک پاکت سیگار می باشد و این در حالی است که بی خطر بودن و تصفیه شدن دود آن در آب محفظه قلیان شایعه ای خطرناک و عامل اصلی گرایش نسل جوان به این شبه تفریح سرطان زا می باشد. قبح اجتماعی کشیدن قلیان با مصرف آن در مکان های عمومی شکسته شده در بسیاری از مکان شاهد استعمال خانوادگی و دسته جمعی آن هستیم ( البته بهداشت فردی کاملاَ در این قضیه رعایت می شود و هر کس با سرشیلنگی پلاستیکی جداگانه ای مبادرت به کشیدن قلیان می کند !)
در آمد بالای اجاره دادن امکانات قلیان باعث شده در بسیاری از مکان های عمومی ، تفریحی ، توریستی ، اقامتی ، جنگلی و ساحلی صدای قل قل این ناهنجار بنیان کن نیوش شود.به عنوان مثال در یکی از شهر های شمالی کشور که اتفاقاَ تفرجگاه آن شهرت جهانی دارد( تنها آبشار تمام خزه ای دنیا) در آمد تنها یکی از دکه داران از محل اجاره بساط قلیان 30 میلیون ریال در ماه در فصل تابستان می باشد و این رقم وسوسه انگیز از اجاره قلیان به 70 نفر در روز حاصل می شود و تعداد متقاضیان قلیان در روز های تعطیل و جمعه ها تا چند برابر می رسد.
البته سیگار هم در نزد جوانان جایگاه خاص خود را دارد ولی ارزانی قلیان ، امکان استفاده چندنفره و شایعه بی اساس کم خطر تر بودن قلیان ، باعث شده است تا میزان گرایش جوانان به قلیان بیشتر از سیگار باشد. هر چند که این مطلب به معنای مطرود شدن سیگار نیست و سیگار هنوز هم در بین جوانان محبویبت خاص خود را داراست!
شیک بودن ، قابل حمل و نقل بودن و دسترس بودن سیگار در هر مکانی از جمله خاصیت های این بلای خانماسوز است که راه را برای بروز سایر ناهنجاریهای اجتماعی فراهم می کند.
یکی دیگر تفریحات نا سالم که بیشتر در قشر مرفه دیده می شود رانندگی به صورت غیر متعارف شامل لایی کشیدن، سرعت غیر مجاز، مسابقه گذاشتن و بلند کردن صدای ضبط ماشین می باشد که نه تنها برای خود فرد بلکه سایر شهروندان مضر و زیانبار است.
تفریحات خاکستری :
شرکت گروهی در پارتی های مختلط ، استفاده از مواد مخدر فانتزی ، مصرف مواد و قرص های شادی آور ، گرایش به مصرف مشروبات الکلی ، پدیده خانه های مجردی ، گسترش وندالیسم ( تخریب وسایل و امکانات عمومی ) ، مسافرت های کوتاه درون و برون شهری با مقاصد مشخص نه چندان اخلاقی ، مزاحمت های خیابانی و متلک پرانی از دیگر تفریحات خاکستری با لذت های آنی و زودگذر می باشند که عوارض و لطمات جسمی و روحی و روانی جبران ناپذیری در جامعه برجای خواهند گذاشت. این نوع تفریحات بیشتر دراکثر شهر های بزرگ و برخی شهرستان ها دیده می شود .
هر چند در شهر های کوچک یا محلات به اصطلاح پایین شهر که کنترل خانوادگی بیشتر و ساختار های مذهبی قویتری وجود دارد ، این قبیل تفریحات شکل های دیگری به خود گرفته و عمدتاَ در خفا صورت می گیرند.
یکی از دیگر تفریحات نسل جوان راه انداختن کاروان های شادی کشوری در مقاطعی خاص می باشد که مربوط به کلان شهر ها نیست و در همه شهر ها شاهد آن هستیم ، شادی بعد از مسابقات فوتبال است که در چهار مقطع رویت می شود:
الف ) راهیابی تیم ملی به جام جهانی فوتبال
ب) پیروزی تیم ملی در مسایقات جام جهانی فوتبال
ج) غلبه یکی از تیم های استقلال و پیروزی بر دیگری
د) قهرمانی یکی از تیم های استقلال یا پیروزی در لیگ برتر یا جام حذفی
شاید همین راه انداختن کارناوال های شادی بعد از فوتبال است که این شائبه را به وجود آورده که مسئولان دوست ندارند یکی از تیم های استقلال و پیروزی در شهر آورد بزرگ پایتخت برنده باشند.
آنچه که واقعیت است این است که گرایش برخی از جوانان به سمت تفریحات خاکستری در اثر عدم کنترل خانواده ها و نوعی تزلزل خانوادگی حاصل می شود ولی در برخی از موارد نیز کمبود یا نبود امکانات و وسایل تفریحی علی الخصوص شهرستان ها باعث شده تا جوانان به سمت تفریحات ناسالم روی بیاوردند.
سینما های اکثر شهر های کشور تعطیل شده اند ، کلمه تئاتر در کشور یک کلمه فانتزی و آکادمیک شده و عملاَ از بین رفته است. در برخی شهر ها سرگرمی مردم تماشای دعوای های خیابانی ، تصادف و تخریب ساختمان های قدیمی می باشد.در یکی از شهر های کوچک شمال کشور زمانی که یک کتابفروشی طعمه حریق شد ، مردم با موبایل یکدیگر را برای تماشای صحنه آتش سوزی و اطفای حریق توسط آتشنشانان دعوت می کردند !که حاکی از نبود سرگرمی و امکانات تفریحی در شهر های کوچک می باشد.
ساماندهی تفریح در جوانان
آنچه مسلم است این است که نسل جوان دارای روحیه متزلزل و شکنده ای دارد و هرگونه برخورد انتخاری و ضربتی با نسل جوان جواب نخواهد داد و باید برای برخورد با نسل جوان و بررسی علائق و سلائق آنها از ادبیات و ابزارهای خاصی استفاده کرد و صرفاَ اکتفا به این عبارت که « مگه ما جوون نبودیم . چرا ما از این کارا نمی کردیم » اشتباه محض است. نوع تفکر ، نگرش ، بینش ، کسب آگاهی ، تعلیم و ... نسل جوان امروز با جوان 10 ، 20 یا 30 سال گذشته تغییر کرده است و عوامل فرهنگی ، اجتماعی و مدیریتی بسیاری در این شکل گیری های نوین فکری و عقیدتی نقش داشته اند و هرگونه تصمیم گیری و برنامه برای نسل جوان بدون در نظر گرفتن این فاکتور ها و عوامل فرهنگی ، اجتماعی و مدیریتی بی فایده است و نه تنها گره ای ازمشکلات باز نمی کند بلکه باعث مشکلات عدیده دیگری هم می شوند.
زیاده خواهی ، راحت طلبی ، کار نازک و پول کلفت ، آزادی درنوع آرایش ، پوشاک ، گفتار ، رفتار و تفریح از خواسته های عادی نسل جوان است که اگر در برنامه ریزی های کلان به آنها توجه نشود با مقاومت از سوی جوانان مواجه خواهیم شد . البته منظور این نیست که به تمامی خواسته ها و حوائج مشروع و نا مشروع آنان چشم بسته تن در دهیم. منظور این است که در برخورد با مقوله جوانان ابتدا باید فلسفه و ریشه های به وجود آمدن این نوع تفکر را یافته و تجزیه و تحلیل کنیم و سپس بر اساس یافته های موجود سعی در تغییر نگرش و سپس به برنامه ریزی و الگو دهی به این نسل بپردازیم.
و آنچه که در این فرآیند مهم است و کلید پیروزی ما بر تفکرات مسموم و آلوده ای است که متاسفانه نسل جوان ما را درگیر خود کرده این است بتوانیم ، برنامه ها اهداف ، آرمان ها و الگو های جذاب تر و برتری نسبت به آنچه در ذهنشان دارند ارائه کنیم و توجه آنها را به خود جلب کنیم . تنها در این صورت است که نسل آینده از بیراهه نجات پیدا خواهد کرد و به جای پرداختن به لذات آنی و زود گذر به لذت های و تبعات مثبت و سالم فکر خواهد کرد و فرد سالم و پویا جامعه سالم و پویا را می سازد و جامعه سالم یعنی زندگی راحت تر و ایمن .
با توجه به مزایا و تبعات منطقی و مثبت ناشی از تفریح ، جا دارد مسئولین محترم فرهنگی و ورزشی کشور نگاه ویژه ای به این مقوله داشته باشند.
توسعه همگانی ورزش ، تبدیل برخی زمین های بایر به زمین ورزشی ( آسفالت و نصب تیر دروازه یا تور والیببال و حلقه بسکتبال) در حاشیه شهر ها و روستا ها ، پارک ها و مناطق جنگلی و ساحلی ، برگزاری مسابقات مختلف ورزشی ویژه خانوادگی با همکاری صدا و سیما و نهاد های ورزشی و فرهنگی ، تلاش در جهت کمرنگ نمودن عرضه و تولید بازیهای رایانه ای و عزم عمومی جهت پررنگ نمودن بازی های بومی و سنتی و یا اساساَ بازی های حرکتی ، نگاه ویژه به تفرجگاه ها و پارک ها و توسعه امکانات بهداشتی ، تفریحی و ورزشی مناسب ، تلاش در جهت آموزش آسان وحتی رایگان برخی از هنر ها نظیر شنا ، تیر اندازی و ... و کمک به نسل جوان در مسیر یابی فرهنگی و هویتی برخی از راهکار هایی هستند که با نگاه منطقی به آنها بعضاَ با کمترین هزینه و داشتن هنر مدیریت قابل اجرا هستند و نشاط و شادی را به جامعه هدیه می کنند . شایسته است دولت محترم با همکاری سایر نهاد های غیر دولتی و خصوصی سعی در هماهنگ ساختن نهاد های ذیربط داشته باشند تا زیر ساخت های لازم برای توسعه فرهنگ تفریح و شادی در بستر جامعه فراهم شود و شاهد بروز استعداد ها و قابلیت های نسل جوان در جامعه ای شاد و پویا باشیم . به امید آن روز
وحید حاج سعیدی
1 ) سوره زخرف (43)، آیه 71